انگلوسایت
انگلوسایت یک کانی سولفات سرب با فرمول شیمیایی PbSO₄ است. این کانی غالباً در نواحی اکسیده شده معدن سرب به وجود می‌آید، زمانی‌که کانی اصلی مانند Galena سربسولفید تحت تأثیر هوا، آب یا دیگر عوامل محیطی تغییر می‌کند. نام «انگلوسایت» از جزیره Anglesey در ولز گرفته شده است، جایی‌که برای نخستین بار به‌صورت رسمی شناسایی شد.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی
در ادامه مهم‌ترین ویژگی‌ها را مرور می‌کنیم:
- سیستم بلوری: ارتورُمبیک (Orthorhombic)
- سختی در مقیاس موس: حدود ۲٫۵ تا ۳
- وزن مخصوص: حدود ۶٫۳گرم بر سانتیمتر مکعب — بسیار بالا به دلیل سرب زیاد.
- رنگ: معمولاً بی‌رنگ تا سفید، اما می‌تواند خاکستری، زرد، سبز یا حتی آبی باشد.
- جلای کریستالی: الماسی (adamantine) تا شفاف، در حالت انبوه ممکن است مات شود.
- ترکیب شیمیایی: PbSO₄ — یعنی سرب + سولفات.
- شکست: مُشی (conchoidal) در مواردی که کریستال کامل نیست.
آرایش و مکانیسم تشکیل
انگلوسایت به‌عنوان کانی ثانویه تشکیل می‌شود؛ یعنی بعد از کانی اولیه سرب مانند گالن تحت تأثیر اکسیداسیون، سولفات‌سازی و عوامل محیطی گوناگون شکل می‌گیرد.
به طور معمول، زمانی تشکیل می‌شود که شرایط اسیدی یا نیمه‌اسیدی وجود دارد و آب باران یا سیالات زمین‌شناسی سرب را در خود حل کرده و سپس منجر به تشکیل سولفات سرب می‌شود.
همچنین، در مناطقی که pH بالاتر شود یا وجود کربنات‌ها بیشتر باشد، ممکن است کانی‌هایی مثل Cerussite کربنات سرب تشکیل شوند و انگلوسایت تحت تأثیر قرار گیرد.
محل‌های مهم پیدایش
برخی از محل‌های شناخته شده انگلوسایت عبارت‌اند از:
- جزیره Anglesey، ولز (نوع محلی)
- معادن در مراکش، نامیبیا، مکزیک، پرتغال و … که کریستال‌های شفافی دارند.
- غالباً در منطقه‌های اکسیده شده معدن سرب، همراه با دیگر کانی‌های ثانویه مانند گالن، کربنات‌ها، سولفات‌های دیگر.
اهمیت در گوهرشناسی & کلکسیون
اگرچه انگلوسایت ظاهری بسیار جذاب دارد — کریستال‌های شفاف با جلای الماسی و وزن مخصوص بالا — ولی در کاربرد به‌عنوان جواهر محدودیت دارد:
- سختی پایین (۲٫۵-۳) باعث می‌شود که سریع‌تر خش بگیرد و لبه‌ها زاویه‌دار خود را از دست بدهند.
- وجود سرب در ترکیب آن باعث می‌شود که استفاده روزمره در زیورآلات با احتیاط باشد.
- اما برای کلکسیون‌داران معدنی، نمونه‌های خوب انگلوسایت بسیار ارزشمندند چون خوش‌بلور و کمیاب هستند.