اعتبار سنجی

اعتبارسنجی گوهرها و سنگ‌های قیمتی (Gemstone Authentication) فرآیندی تخصصی است که برای تشخیص اصالت، کیفیت و ارزش سنگ‌های گران‌بها انجام می‌شود. این فرآیند شامل روش‌های علمی و تجربی است و معمولاً توسط گوهرشناسان (Gemologists) یا آزمایشگاه‌های معتبر صورت می‌گیرد.

مراحل و روش‌های اعتبارسنجی گوهرها:

1. بررسی اولیه (Visual Inspection)

• رنگ و شفافیت: رنگ طبیعی سنگ باید یکنواخت و عاری از ناخالصی‌های غیرمعمول باشد.
• برش و تراش (Cut): کیفیت تراش سنگ بر درخشندگی و ارزش آن تأثیر مستقیم دارد.
• ناخالصی‌ها (Inclusions): برخی ناخالصی‌ها طبیعی هستند (مانند inclusions در یاقوت یا زمرد)، اما وجود برخی دیگر ممکن است نشانه تقلب باشد.

2. آزمایش‌های فیزیکی و نوری

• ضریب شکست نور (Refractive Index - RI): هر سنگ قیمتی ضریب شکست نور منحصربه‌فردی دارد که با دستگاه رفرکتومتر اندازه‌گیری می‌شود.
• پلئوکروئیسم (Pleochroism): برخی سنگ‌ها در زوایای مختلف رنگ‌های متفاوتی نشان می‌دهند.
• چگالی (Specific Gravity): وزن مخصوص سنگ با استفاده از روش‌های هیدرواستاتیک اندازه‌گیری می‌شود.

3. استفاده از ابزارهای تخصصی

• میکروسکوپ گوهرشناسی: برای مشاهده ناخالصی‌ها، ساختار کریستالی و نشانه‌های پرورش در آزمایشگاه (سنگ‌های مصنوعی).
• اسپکتروسکوپ: برای تجزیه‌وتحلیل طیف نوری سنگ و تشخیص رنگ‌های مصنوعی.
• دستگاه UV (فلورسانس): برخی سنگ‌ها تحت نور UV واکنش نشان می‌دهند که می‌تواند به تشخیص کمک کند.

4. آزمایش‌های پیشرفته

• تست گرمایی و اسیدی: برای تشخیص سنگ‌های تقلبی (مثلاً کهربای اصل در برابر کهربای مصنوعی).
• آنالیز XRD (پراش اشعه ایکس): برای تعیین ساختار کریستالی سنگ.
• آزمایش Raman Spectroscopy: برای شناسایی ترکیبات مولکولی سنگ.

5. گواهی‌نامه معتبر (Certification)

• آزمایشگاه‌های معتبر مانند GIA (Gemological Institute of America)، HRD، یا IGI پس از بررسی، گواهی‌نامه‌ای صادر می‌کنند که مشخصات سنگ (وزن، رنگ، شفافیت، تراش و منشأ) را تأیید می‌کند.

نکات مهم برای تشخیص سنگ‌های اصل از تقلبی:

• سنگ‌های مصنوعی (Lab-Created): ممکن است خواص فیزیکی مشابه داشته باشند اما ارزش کمتری دارند.
• سنگ‌های بهسازی شده (Treated): برخی سنگ‌ها با حرارت یا مواد شیمیایی بهبود داده می‌شوند که باید در گواهی ذکر شود.
• سنگ‌های کاملاً تقلبی (Imitation): مانند شیشه یا پلاستیک که با ابزارهای ساده قابل تشخیص هستند.

چگونه گوهر اصل را تشخیص دهیم؟

• خرید از فروشندگان معتبر با گواهی‌نامه.
• مشورت با یک گوهرشناس حرفه‌ای.

اگر قصد خرید سنگ قیمتی دارید، حتماً از مراکز معتبر با ارائه گواهی‌نامه‌های بین‌المللی اقدام کنید.